Over de totstandkoming van onze seizoenstendensen

De seizoenstendensen van MeteoBelgie worden vaak geciteerd in de pers.
Parallel duiken ook de kritieken op, deze tendensen reducerend tot “statistieken”, “gokken”, ja zelfs “helderziendheid”!

Wij willen een punt maken en als het ware een stukje van de sluier lichten over de totstandkoming van onze tendensen.

Voorspellingen voor één, ja zelfs drie maand in de toekomst, terwijl voorspellingen al snel hun betrouwbaarheid verliezen na een week, is dat niet paradoxaal?

De klassieke voorspellingen en de seizoensvoorspelling zijn twee compleet verschillende zaken. De klassieke voorspellingen, berekend door supercomputers op basis van meteorologische gegevens van over de hele wereld van op de grond zowel als in de hoogte, laten toe om in detail voor een week tot zelfs 10-12 dagen het weer te voorzien in gevallen van stabiele omstandigheden. Zelfs al evolueren de computers nog, deze limiet van een tiental dagen zal moeilijk kunnen worden overschreden: vanaf deze limiet zal de minste kleine afwijking van de beginomstandigheden (of de minste onjuistheid in het meetnetwerk) een totaal verschillend beeld opleveren dat wat geobserveerd zal worden: het zogenaamde fameuze vlindereffect.
De seizoensvoorspellingen zijn in geen geval bepalende voorzieningen: wij zullen nooit het weer kunnen voorspellen van Oostende binnen 1 maand en 3 dagen om 19 u 20! Toch is het mogelijk om een tendens op te geven voor het weer dat het zal worden gedurende die periode. Daarom trouwens dat we de term seizoensvoorspellingen niet gebruiken maar wel de term seizoenstendens.

Hoe wordt er dan tewerk gegaan om deze ontwikkelen?

Bewegingen van de luchtmassa en de temperaturen zijn zeer variabel van de ene dag op de andere, die van de oceanen echter zijn een flink stuk trager door het inertie-effect. Welnu, er zijn zonder ophouden uitwisselingen van energie tussen de atmosfeer en de oceanen. Een oceaan warmer dan normaal heeft de tendens om de atmosfeer warmer en vochtiger te maken dat gewoonlijk, wat dus een invloed heeft op het klimaat.
Dat kan lokaal zijn (zoals de Noordzee, de Noord-Atlantische oceaan voor onze contreien) maar ook op afstand : wanneer de oppervlaktewateren van de Grote Oceaan ter hoogte van de evenaar en de kusten van Peru warmer zijn dan normaal, een fenomeen gekend als « El Niño » dan heeft dat zijn effecten op het klimaat voor de hele planeet. Zo bijvoorbeeld zal een fenomeen  El Niño, wanneer het zich voortdoet, zorgen dat de volgende maanden zeer droog zullen zijn voor Australië en Indonesië.
De numerieke modellen, berekend op de schaal van de aarde en rekening houdende met de warmte van de oceanen laten toe om seizoenstendensen te ontwikkelen. Er zijn ongeveer een tiental modellen welke dit type van voorspellingen maken (de Amerikaanse, Europese, Engelse, Japanse en zelfs Franse zijn de meest betrouwbare).

Maar hoe komt het toch dat uw Belgische collega’s meteorologen nooit dit type van seizoenstendensen brengen? MeteoBelgie is de enige van het land die daarmee naar buiten komt. Waarom?

De officiële instellingen zijn altijd huiverig geweest wat betreft de openbaarmaking van seizoenstendensen. Het voornaamste argument dat ze aanhalen is de ontoereikende betrouwbaarheid om te worden voorgesteld aan het publiek. Wij van onze kant denken dat ze de verdienste hebben om te bestaan en dat het onderzoek dat daar uit voortvloeit juist toelaat om hun betrouwbaarheid nog te verhogen. Sinds een tiental jaar laten dit soort modellen toe dat dit soort voorspellingen veel vooruitgang hebben geboekt.
De Angelsaksische landen (VS, Verenigd Koninkrijk, Duitsland) vertonen deze huivering niet en maken regelmatig de resultaten van hun seizoensanalyses op basis van de modellen openbaar.
Dit gezegd zijnde, het is waar dat de betrouwbaarheid van de modellen nog niet echt optimaal is. We kunnen algemeen stellen dat de seizoenstendensen meer betrouwbaar zijn voor de winter dan voor de zomer (de atmosferische en oceanische omstandigheden zijn dan meer stabiel) en hetzelfde voor de lage breedtegraden dan voor de hoge breedtegraden.

Maar ondanks de voor verbetering vatbare betrouwbaarheid slaagt u er toch in om seizoenstendensen te publiceren voor België?

Ja, maar de modellen zijn slechts een hulpmiddel. Ze dienen ons als basis voor de maandelijkse analyses. Daarop integreren wij ander parameters, bepaalde cyclussen, de ene al meer bekend dan de andere, zoals de cyclus van de zonneactiviteit, de zeegang van de Noord Atlantische Oceaan, de Madden-Juliancyclus,…Bepaalde cycli zijn meerjarig, andere maandelijks, enz.. De kennis en integratie van deze cycli, de belangstelling voor al het onderzoek op dit gebied, en een ervaring van meer dan 10 jaar op het terrein laten ons toe om de tendensen voorgesteld door de modellen te verfijnen en te komen tot kwaliteitsvolle seizoenstendensen.

Wat is de betrouwbaarheid van de ontwikkelde seizoenstendensen door MeteoBelgie?

Voor de eerste maand is de betrouwbaarheid nu in de buurt van de 70% en wij stellen de tendensen voor per decade (10 dagen), voor de tweede en derde maand is de betrouwbaarheid in de buurt van de 60-55% en de tendensen worden voorgesteld per halve maand.
Deze betrouwbaarheid kan worden gecontroleerd à posteriori door de bezoekers van onze site : de inhoud van de seizoenstendensen wordt elke maand toegevoegd aan de maandelijkse klimatologische samenvatting: het volstaat om de voorziene tendensen te vergelijken met wat zich werkelijk klimatologisch heeft voorgedaan.

Van waar komen de seizoenstendensen voorgesteld in de pers?

Het feit dat MeteoBelgie als enige naar buiten komt met seizoenstendensen in België heeft ongewenste neveneffecten. De media zijn er werkelijk verzot op en gooien zich op de minste informatie van deze aard, soms zelfs op basis van artikelen die komen van buitenlandse journalisten! Deze informatie wordt soms vervormd, soms versterkt. Daarom juist dat we iedereen uitnodigen om rechtstreeks de bron te komen consulteren, anders gezegd onze website!

U kunt de volgende seizoenstendensen consulteren op onze website door hier door te klikken: ze worden elke laatste dag van de maand geüpdatet. De premiumdienst laat u bovendien toe om ze helemaal in detail te zien.