Het is tijd om een bilan op te maken en het verdict is gevallen: uitzonderlijk lang en ook het 'gewicht' van deze hittegolf was belangrijk (zie definitie hieronder), deze hittegolf kan makkelijk concurreren met de 2 'reuze' hittegolven die ons land heeft gekend sinds 1901, de hittegolven uit 1911 en 1976.
Toelichting.
Tropische temperaturen of hittegolf ?
Het is nuttig enkele termen te herhalen, die veel worden gebruikt maar niet altijd correct.
Een hittegolf wordt in België gedefinieerd als een periode met minstens 5 opeenvolgende dagen met maximale temperaturen boven 25 °C, waarvan er minstens 3 zijn met een maximum boven 30 °C (referentiestation: Ukkel)
Een hittedag of tropische dag is een dag waarop de maximumtemperatuur minstens 30 °C bedraagt, een zomerdag is een dag waarop het maximum minstens 25 °C bereikt.
Een hittegolf is dus een periode van minstens 5 opeenvolgende zomerse dagen waarvan er 3 tropisch zijn.
Hittegolf 2018: zeer lang, met een belangrijk 'gewicht', en met 2 dagen maxima > 35 °C in Ukkel.
- De duur : het aantal dagen van de hittegolf
- Het gewicht : uitgedrukt in 'graaddagen' met een gemiddelde temperatuur van 20 °C als referentie: een gemiddelde dagtemperatuur van 22,3 °C heeft dus een gewicht van 2,3 °C, een dag met een gemiddelde van 19,5 °C heeft een gewicht van -0,5 °C. We maken dan de som van de graaddagen voor alle dagen tijdens de hittegolf
- De intensiteit : het gewicht ten opzichte van de duur van de hittegolf: hittegolven kunnen lang en gematigd zijn, andere kort maar intens. De 'intensiteit' is dus ook een relevante parameter om hittegolven onderling te vergelijken
2. Voor Ukkel waren de warmste dagen van deze hittegolf 26 en 27 juli met een maximum van telkens 35,4 °C.
We hadden ook 9 hittedagen tijdens de hittegolf, de hittegolf van 1976 had 17 hittedagen en deze van 1911 14 hittedagen.
De hoogste temperaturen tijdens de hittegolf werden over het algemeen gemeten op 26 en 27 juli, met in Ukkel dus 2 keer 35,4 °C. In het land werd de hoogste temperatuur gemeten in Hechtel-Eksel met 38,8 °C op 26 juli, dit is een evenaring van de recordwaarde gemeten in Luik-Monsin op 2 juli 2015.
Conclusies
De hittegolf van 2018 zal de geschiedenis ingaan als één van de belangrijkste die ons land gekend heeft sinds 1901. We kunnen ze vergelijken met de 2 andere belangrijke hittegolven die ons land tot op heden kende, deze uit 1911 en 1976.
Ziehier een vergelijkende tabel :
| Jaar | Duur | j > 30°C | j > 35°C | Gewicht | Intensiteit |
| 1911 |
26 j | 14 | 0 | 77.2 | 2.97 |
| 1976 | 25 j | 17 | 0 | 90.0 | 3.60 |
| 2018 | 26 j | 9 | 2 | 82.2 | 3.04 |
De vetgedrukte waarden in de tabel zijn recordwaarden (rekening houdend met alle hittegolven). We kunnen dus vaststellen dat de hittegolf van 2018 een recordduur had van 26 dagen (samen met deze uit 1911), en één dag langer duurde dan de hittegolf uit 1976.
Wat de hittedagen betreft (Max >= 30 °C) tijdens de hittegolf, komt deze hittegolf op de 3e plaats na deze van 1976 en 1911, maar het is wel de enige hittegolf met 2 dagen boven 35 °C in Ukkel.
Vermeldenswaardig zijn nog de 4 tropische nachten in Ukkel (nachten waarin de temperaturen niet onder 20 °C daalden), ook dit maakt de voorbije hittegolf bijzonder.
Het gewicht van de hittegolf is tevens opmerkelijk: met 82.2 is dit de tweede belangrijkste hittegolf voor deze parameter na 1976 (90,0) maar voor 1911 (77,2). Wat de intensiteit betreft: deze is niet uitzonderlijk, rekening houdend met de duurtijd, maar komt toch in de buurt uit van deze van 1911, en blijft wel onder de intensiteit uit 1976 ! ,
De 3 bovenvermelde hittegolven gingen gepaard met droogteperiodes. Het niveau van de droogte van de bodem dit jaar is niet te vergelijken met het niveau uit 1976. In 1976 was de droogte veel vroeger gestart (sinds de winter 1975-1976), maar het resultaat in de zomer was uiteindelijk wel vergelijkbaar. De bijzonder lage relatieve luchtvochtigheid gemeten op 27 juli en 7 augustus kan hiervan een bewijs zijn: op 27 juli werd in Kleine Brogel een luchtvochtigheid gemeten van 15 %, in Schaffen 13 %. In Ukkel daalde de luchtvochtigheid op 7 augustus op een bepaald moment tot 17 %. Deze waarden zijn nooit bereikt tijdens de hittegolf van 1976.
De vraag die iedereen zich stelt: gevolg van de klimaatopwarming ?
Ja en nee: Ja, maar te nuanceren:
Nee, want een weersituatie in een bepaalde maand / seizoen kan nooit rechtstreeks gelinkt worden aan de klimaatopwarming. Het is de verhoogde frequentie van het voorkomen van bepaalde weertypes die van belang zijn en die bepaalde trends kunnen aantonen.
Bovendien, is het de synoptische situatie die gunstig was om een hittegolf mogelijk te maken.
We hadden te maken met een 'blocking', waarbij anticyclonen zich langdurig in onze omgeving of ten noorden ervan ophielden. Normaal gezien zijn geblokkeerde weerpatronen minder frequent in de zomer dan in de winter. Maar het gebeurt, in het bijzonder tijdens een fenomeen dat zich om de 21-23 jaar voordoet in een periode van minimale zonne-activiteit. We spreken van de 'blokkering van Brezowski', verwijzend naar diegene die het fenomeen beschreef en aantoonde.
Bij zo'n periodes van lange 'hogedrukblokkades' komen hittegolven en belangrijke droogtes voor. Dit komt meestal voor de het noordelijk halfrond: vanaf midden mei was dit het geval en dat verklaart ook de extreem hoge temperaturen die in verschillende streken werden opgetekend: meer dan 40 °C in Tokio, meer dan 30 °C in het noorden van Finland, in de nabijheid van de Arctische Oceaan ! Slechts 2 voorbeelden, maar we verwijzen ook naar de temperaturen van meer dan 45 °C gemeten in delen van Portugal, bosbranden in Portugal, Griekenland en vervolgens in de Amerikaanse staat Californië...
Ja, want ondanks de gunstige 'blokkade', werden records gebroken. De hoogste temperaturen tijdens hitte-periodes worden steeds hoger.
Tot begin juli konden we het aantal dagen met maxima boven 35 °C in Brussel bijna op één hand tellen. Tijdens de voorbije zomer kwamen er 2 nieuwe dagen bij (bijna 3 zelfs, want op 7 augustus bereikte het maximum in Ukkel 34,8 °C).
In de jaren 80 (decade zonder één enkele hittegolf in Ukkel) was het aantal dagen met maxima hoger dan 30 °C zeldzaam. Tegenwoordig zijn er elk jaar hittedagen. Sinds 2003 zijn er 10 hittegolven geweest in Ukkel, er is dus een heel duidelijke toeame van het aantal hittegolven ...
