Zware overstromingen als gevolg van opeenvolgende onweersbuien in België, vooral in de provincie Waals-Brabant !
Gedurende enkele dagen al was er op een aantal plaatsen in ons land flinke wateroverlast ten gevolge van hevige onweersbuien. In de late namiddag van de 29e juli kregen bepaalde regio's enorm veel neerslag te verwerken op korte tijd. Hierbij enkele verklaringen.
Beeld van de overstromingen in de late namiddag van 29 juli 2014 in Ittre
We zien onderaan rechts dezelfde omgeving bij een 'normale' situatie, op Google Street.
Foto : X
Synoptische situatie
Het weer in ons land werd al enkele dagen bepaald door een hoogtedepressie met kern over het zuiden van Frankrijk, met in ons land aanvoer van warme en vochtige lucht uit het oosten/noordoosten (vanover Duitsland) met restanten van fronten in de buurt (rode lijn); anderzijds bereikte ons frissere lucht vanover de Noordzee (blauwe driehoekjes), deze 2 luchtsoorten kwamen boven ons land met elkaar in contact en zorgden voor een onstabiele situatie waarin makkelijk onweders ontstonden.
Vrij chaotische synoptische situatie op 29 juli, met restanten van fronten, pseudo-front en een
convergentielijn, die rond ons land trokken, met bovendien warme en vochtige lucht
(wij bevonden ons aan de warme kant van het 'hoofdfront', maar de frissere zeelucht was
niet veraf, zodat het behoorlijk onstabiel was. Bron: KNMI
Rond 15 u 30 werden de eerste onweders gesignaleerd in de Kempen. Die ontwikkelden zich zeer snel, werden intenser en trokken richting het Brusselse. Rond 16 u 20 splitsten de onweders zich in 3 kernen: een eerste kern situeerde zich ten zuiden van Brussel, een tweede trok van de Kempen richting Haspengouw en een derde bevond zich in de Condroz. Een andere onweerskern ontwikkelde zich over Belgisch Lotharingen. Deze onweders, die zich hoofdzakelijk verplaatsten van het noordoosten naar het zuidwesten, waren bijzonder actief tussen 17 u en 20 u.
parameter: neerslag (24 u)
Op de bovenste kaart merken we de neerslaggebieden om 18 uur op het radarbeeld van het KMI. 'Rood' is een aanduiding voor de meest intensieve neerslag zodat we makkelijk zien welke gebieden op dat ogenblik de zwaarste neerslag kregen: de Kempen, Haspengouw, de Condroz en Waals-Brabant, in de regio van Ittre. In het zuidoosten van het land was het vooral de streek van Aarlen die getroffen werd door intense onweersbuien. Op de onderste kaart zien we de neerslaghoeveelheden gemeten in de stations van het meetnet van Météo Belgique. Later op de avond en in het eerste deel van de nacht werd de Hoge Venen geteisterd door hevige neerslag.
De dagelijkse neerslaghoeveelheden hieronder werden gemeten door het KMI en de VMM (Vlaamse Milieu Maatschappij).
De dagelijkse neerslaghoeveelheden hieronder werden gemeten door het KMI en de VMM (Vlaamse Milieu Maatschappij).
Hauthem (Hoegaarden): 80,7 mm
Meeuwen: 74,8 mm
Kuringen (Hasselt): 74,1 mm
Frassem (Aarlen): 71,2 mm
Bevekom : 62,0 mm
Mont-Rigi : 54,4 mm
Schaffen : 40,0 mm
De grootste sommen in het overzicht komen overeen met het neerslagtotaal dat in Ukkel gemiddeld wordt gemeten in een ganse julimaand. Ukkel werd tijdens de onweders van 29 juli trouwens relatief gespaard met 'slechts' 21,7 mm neerslag.
Vanwaar deze overstromingen en waarom werd Ittre zo zwaar geteisterd ?
We hebben drie achtereenvolgende dagen gekregen met belangrijke neerslagsommen tijdens onweersbuien, wat de bodem heeft verzadigd. De neerslag van 29 juli kon op een aantal plaatsen niet meer in de bodem dringen als gevolg van het feit dat deze al verzadigd was. Bovendien kwamen deze onweersbuien uit het oosten/noordoosten, deze onweersbuien verplaatsen zich over het algemeen nogal traag in vergelijking met onweersbuien die uit het zuiden of het westen ons land binnenkomen (meer klassieke situaties): de getroffen regio's werden dus langere tijd geteisterd.
Sommige regio's, zoals onder andere de streek van Ittre, kregen 3 opeenvolgende onweders te verwerken, wat dus voor nog meer neerslag heeft gezorgd. Bovendien is Ittre gelegen in een vallei, zodat water- en modderstromen ontstonden die vanuit de heuvels in de omgeving naar het lager gelegen centrum van Ittre bewogen. In het dorp Ittre was er dus bijzonder veel schade als gevolg van deze onweders, in sommige huizen stond het water verschillende meters hoog !
Sommige regio's, zoals onder andere de streek van Ittre, kregen 3 opeenvolgende onweders te verwerken, wat dus voor nog meer neerslag heeft gezorgd. Bovendien is Ittre gelegen in een vallei, zodat water- en modderstromen ontstonden die vanuit de heuvels in de omgeving naar het lager gelegen centrum van Ittre bewogen. In het dorp Ittre was er dus bijzonder veel schade als gevolg van deze onweders, in sommige huizen stond het water verschillende meters hoog !
Het dorpje Ittre 's avonds op 29 juli 2014.
Foto : Tristan Glineur
Men heeft de indruk dat overstromingen te wijten aan zomerse onweders frequenter en intenser geworden zijn in ons land de laatste jaren.
Is er een verband met de klimaatopwarming ?
Ja, dat is ongetwijfeld zo, maar we moeten wel nuanceren.
Ten eerste deden zich in ons land ook in het verleden geregeld al overstromingen voor tijdens intense onweersbuien, maar het is wel zo dat we de laatste jaren een verhoogde frequentie vaststellen.
De klimaatopwarming zorgt voor meer convectie en de warmere oceanen voor meer vocht: het lijkt dus logisch dat onweders talrijker en intenser worden in onze contreien.
Ten eerste deden zich in ons land ook in het verleden geregeld al overstromingen voor tijdens intense onweersbuien, maar het is wel zo dat we de laatste jaren een verhoogde frequentie vaststellen.
De klimaatopwarming zorgt voor meer convectie en de warmere oceanen voor meer vocht: het lijkt dus logisch dat onweders talrijker en intenser worden in onze contreien.
Met de toename van de bevolkingsdichtheid en de toename van de bebouwde oppervlakte is de kans dat een overstroming een bewoonde zone treft hoger dan vroeger. Deze overstromingen komen in de media, terwijl overstromingen in landbouwgebied veel minder in het nieuws komen.
De toegenomen oppervlakte van de bebouwde zones gaat uiteraard gepaard met meer betonnering en meer asfalt zodat de verharde ruimte steeds is toegenomen in de loop der jaren: het water kan dus minder worden opgenomen door de bodem. Er werden bouwvergunningen afgeleverd om te bouwen in overstromingsgevoelige gebieden wat het risico op overstromingen uiteraard verhoogt. Bovendien zijn de vele muurtjes en hagen die vroeger de velden van mekaar scheidden en dus modderstromen konden beperken of tegenhouden, verdwenen: nog een element dat de gevolgen in geval van overstromingen verzwaart. Een onderhouden rioleringsnet en de bouw van onweersbekkens kunnen overstromingen verminderen...behalve in geval van extreme regenval waar ze ook snel zullen verzadigd zijn.
