Zomer 2018

De zomer van 2018 was in Ukkel uitzonderlijk warm, abnormaal zonnig, abnormaal droog en met een uitzonderlijk lage neerslagfrequentie.  

1. De temperatuur

De afgelopen zomer was in Ukkel uitzonderlijk warm: de gemiddelde temperatuur bedroeg 19,8 °C (normaal: 17,5 °C). Het was de warmste zomer sinds het begin van de waarnemingen in Brussel-Ukkel in 1833. Het vorig record dateert uit 2003 en werd nipt verbroken, in 2003 was het gemiddelde 19,7 °C. De zomer van 1976 wordt nu de derde warmste met een gemiddelde temperatuur van 19,3 °C.

Juni was zeer abnormaal warm met een gemiddelde temperatuur van 18,1 °C (ref. periode 1981-2010: 16,2 °C). Samen met juni 1950 kwam deze maand op de zesde plaats te staan in de reeks van warme junimaanden sinds 1833.
De maand juli was met een gemiddelde temperatuur van 22 °C de tweede warmste in de meetreeks, het record dateert uit juli 2006 met een gemiddelde temperatuur van 23 °C (ref. periode 1981-2010: 18,4 °C). Ook de gemiddelde maximum- en minimumtemperatuur van juli bleven met respectievelijk 27,4 °C en 16,2 °C onder de recordwaarden uit 2006 (toen was dat respectievelijk 28,6 °C en 17,3 °C).
Augustus was een normaal warme maand met een gemiddelde temperatuur van 19,4 °C (ref. periode 1981-2010: 18 °C).

De zomer ging van start met normale middagtemperaturen tussen 18 °C en 22 °C in het binnenland, vanaf de 3e gingen de temperaturen in stijgende lijn en vooral op de 6e en de 7e en op de 9e en de 10e haalden de maxima op verschillende plaatsen meer dan 25 °C, de 6e was de warmste dag uit de periode met temperaturen tot 28 °C à 29 °C (Ukkel: 27,9 °C, Angleur: 29 °C, Kleine Brogel: 29,8 °C). Aan de kust bleven de temperaturen wel (flink) achter ten opzichte van het binnenland doordat de lucht vanover zee werd aangevoerd (temperaturen van het zeewater lagen rond 13 °C à 14 °C in de eerste dagen van juni) : op de 6e was het maximum in Middelkerke 17,3 °C, minstens 10 °C lager ten opzichte van het centrum en oosten van het land dus (zie hoger). Op de 5e werd het in Zeebrugge hoogstens 14,9 °C en in Middelkerke 15,1 °C, terwijl het in het zuidoosten warm werd met maxima tot 26 °C à 27 °C (27,6 °C in Aubange). In het centrum en het westen van het land was het niet zo warm op de 5e omdat er lange tijd veel bewolking hing, de temperaturen bereikten over het algemeen 17 °C tot 22 °C van west naar oost.
Tot en met de 11e bleef het aan de warme kant, maar vanaf de 12e werd onder invloed van een uitloper van het Azorenhogedrukgebied die haar invloed uitbreidde naar de Britse Eilanden koelere lucht aangevoerd over onze streken. Tussen de 12e en 14e kwamen de temperaturen dan ook minder hoog uit met maxima die geen 20 °C haalden op een aantal plaatsen (het maximum in Ukkel haalde respectievelijk 18,5 °C; 18,9 °C en 19,2 °C). De dagen nadien werd het weer iets zachter en op de 20e zorgden droge lucht en veel zon voor een warme dag met maxima tot boven 25 °C in het binnenland, zelfs tot 28 °C à 29 °C in onder andere Kleine Brogel, Koersel, Angleur, Hastière en Aubange. Op de 21e passeerde in de loop van de voormiddag een verzwakt koufront van noordwest naar zuidoost doorheen het land, en daarachter stroomde gevoelig koelere lucht over ons land, op de meeste plaatsen lagen de maxima tussen 17 °C en 19 °C, lokaal nog nipt 20 °C. Ook tussen de 22e en de 24e waren de temperaturen eerder bescheiden, op de 22e lagen ze veelal rond 16 °C à 17 °C, in Mont Rigi en Elsenborn (Hoog-België) haalde het maximum op die dag respectievelijk 11,2 °C en 12,1 °C. Tussen de 21e en de 23e waren ook de nachten erg koel, het minimum van de 22e en 23e was in Ukkel respectievelijk 7,4 °C en 6,9 °C, in Bevekom was dit 7,1 °C en 6,5 °C. In Hoog-België kwamen de temperaturen slechts enkele graden lager uit, zo was het minimum in Elsenborn 5,1 °C op de 22e. We bevonden ons echt wel in koude lucht tussen de 21e en de 23e, op het 850 hPa-drukniveau daalde de temperatuur tot amper 1 °C in de nacht van 21 op 22 juni.
Vanaf de 26e breidde een hogedrukgebied met kern aanvankelijk over de Britse Eilanden zich uit richting de Noordzee, het zuiden van Skandinavië en de Baltische zee zodat stilaan warmere lucht aangevoerd werd en de maxima dus hoger opliepen. Vanaf de 27e stegen de temperaturen op vele plaatsen tot boven 25 °C, op de 30e werd het in Ukkel 29,7 °C en op meerdere plaatsen meer dan 30 °C met in Koersel en Hastière 30,8 °C.

In de maand juli bleven noordelijke stromingen overwegend het weerbeeld overheersen, dit door de aanwezigheid van hogedrukgebieden meestal gesitueerd in de buurt van de Britse Eilanden of de Noordzee. Het erg zonnige weer en de droogte warmden de lucht wel snel op zodat de maxima op de meeste dagen meer dan 25 °C haalden, maar 30 °C werd aanvankelijk meestal niet gehaald, behalve op de 3e toen op een aantal plaatsen de tropische grens werd bereikt of overtroffen.
Op de 9e en de 10e trok een depressie van Denemarken stilaan richting Duitsland, op de 10e trok een zwakke storing eraan verbonden doorheen ons land waardoor er veel bewolking was en het gevoelig koeler was met maxima tot 17 °C à 18 °C in Laag- en Midden-België (17,1 °C in Ukkel, 16,7 °C in Melsbroek), de enige dag in juli waarop de temperaturen onder 20 °C bleven in het centrum van het land; in Hoog-België bleef het uiteraard wat frisser (Mont Rigi: 13,5 °C, Saint-Hubert: 13,7 °C). Op de 11e waren er opnieuw meer opklaringen en bereikten de maxima terug 22 °C tot 24 °C, en de dagen nadien gingen de temperaturen in stijgende lijn, (onder invloed van een uitloper van het Azorenhogedrukgebied stabiliseerde het weer immers opnieuw en kwam er meer zon) zodat we tegen de 16e in het binnenland terug waarden rond 30 °C haalden (Ukkel: 29,9 °C maar vele plaatsen > 30 °C), nadien was het terug iets minder heet maar de temperaturen bleven aanhoudend boven het langjarig gemiddelde.
Van de 24e t/m de 27e beleefden we een bijzonder warme periode : onder invloed van een klein hogedrukgebied boven Duitsland werd met een zuidelijke stroming warmere lucht naar onze streken gevoerd, zodat de temperaturen steeds hoger opliepen: op de 24e lagen ze op vele plaatsen tussen 31 °C en 33 °C (Ukkel: 30,9 °C, Kleine Brogel: 33,1 °C), op de 25e iets hoger (Ukkel: 32,2 °C, Kleine Brogel: 34,8 °C, Angleur: 35 °C) en op de 26e en de 27e was het extreem warm (aan de voorzijde van een Atlantische depressie ten westen van Ierland werd met een zuidelijke tot zuidoostelijke stroming hete lucht naar ons land gevoerd): op beide dagen werden in het land temperaturen gemeten tot 35 °C en meer, de hoogste waarde werd gemeten in Hechtel-Eksel met 38,8 °C op de 27e (dit is een evenaring van het record gemeten in ons land op 2 juli 2015 in Luik-Monsin). Opvallend zijn ook de extreem hoge waarden gemeten in de westelijke landshelft, zo werd het op de 27e in Wevelgem 37,9 °C, in Lichtervelde 37,7 °C en in Assebroek (Brugge) 37,1 °C ! Ook aan de kust was het heet met op de 27e 34,9 °C in Koksijde, 34,4 °C in Middelkerke en zelfs 37 °C in Knokke-Heist.
Ondanks de zeer droge lucht konden zich omwille van de grote onstabiliteit toch een aantal onweders vormen in de loop van de 26e, onder andere in het Brusselse was dit het geval. Dit ging ook gepaard met een flinke temperatuurval, zo daalde de temperatuur in Ukkel van 35,4 °C om 17 uur naar 26 °C om 18 uur en zelfs 23 °C om 19 uur, om nadien terug even op te lopen. In Melsbroek daalde de temperatuur tussen 16 en 17 uur van 34,7 °C naar 20,7 °C.
Op de 27e liepen de temperaturen aanvankelijk flink op, om 8 uur 's morgens lagen de temperaturen op vele plaatsen al tussen 23 °C en 26 °C (Retie: 26,1 °C, Angleur: 26 °C, Semmerzake: 25,8 °C). Net als de voorgaande dag konden er zich een aantal onweders ontwikkelen en waar dit gebeurde, daalde de temperatuur opnieuw flink in korte tijd. Soms stegen de temperaturen na het onweer opnieuw, zo was het in Dourbes om 14 uur 34,1 °C, om 16 uur 22,6 °C en om 18 uur opnieuw 32,9 °C. In het westen van het land was de temperatuurdaling aan het einde van de namiddag/begin van de avond als gevolg van de neerslag en de windruiming permanent.
In tabel 1 vinden we de maxima voor enkele plaatsen op 26 en 27 juli (bron : KMI)

Tabel 1 : maximumtemperaturen (in °C) gemeten op 26 en 27 juli op een aantal plaatsen in het land (bron: KMI)

Plaats	26 juli	Plaats	27 juli
Kapelle-op-den-Bos	37,7	Kapelle-op-den-Bos	38,5
Kuringen	37,6	Bassevelde	38,4
Dilbeek	37,6	Begijnendijk	38,2
Hechtel	37,5	Dilbeek	38,2
Retie	37,4	Wevelgem	37,9
Houyet	37,2	Westmalle	37,8
Brecht	37,1	Lichtervelde	37,7
Lichtervelde	36,7	Moere	37,4
Bassevelde	36,7	Assebroek	37,1
Angleur	36,2	Knokke-Heist	37
Hastière	36,4	Angleur	37

 

 

.

26 juli:  zeer warme lucht boven onze streken, ziehier de temperaturen op het 850 hPa-drukniveau
De luchttemperaturen op waarnemingshoogte (1,5 meter) liepen op vele plaatsen
op tot > 35 °C op 26 en 27 juli

Na de passage van een convergentielijn en koufront kwamen we op de 28e stilaan in minder hete lucht terecht, maar het bleef nog warm: in het westen werd geen 25 °C meer gehaald, in het centrum lagen de maxima rond 25 °C (Ukkel: 24,6 °C) maar in het oosten kwamen ze nog ruim boven 25 °C uit (Kleine Brogel 28,9 °C, Koersel: 28,4 °C).
Tijdens de laatste dagen van juli en de eerste dagen van augustus bleef warme lucht aanhoudend ons weer bepalen, in het oosten werd meestal 30 °C en meer gehaald, zo steeg het maximum op de 30e alweer tot 33,4 °C in Koersel, 32,4 °C in Genk en 32,7 °C in Angleur, op 2 augustus werden vergelijkbare waarden bereikt, maar op de 3e was het nog warmer met terug tot 35 °C op enkele plaatsen: Kleine Brogel 35,5 °C, Diepenbeek, Genk en Angleur 35 °C.
Een nieuwe hittepiek kwam er op 6 en 7 augustus: in Ukkel was het maximum respectievelijk 33 °C en 34,8 °C, maar op meerdere plaatsen gingen de temperaturen weer vlot boven 35 °C, zeker op de 7e : in Aubange werd het 36,6 °C, in Kleine Brogel 36,5 °C, in Genk 35,7 °C, maar ook in het westen van het land was het zeer warm met 35 °C in Passendale en 34,6 °C in Koksijde.
Een convergentielijn trok in de avond en in de nacht naar 8 augustus over ons land, daarna kwamen we in gevoelig minder warme zeelucht terecht ....dit betekende meteen het einde van de aanhoudende hitteperiode, bijzonder koud werd het zeker niet, de temperturen benaderden vanaf 8 augutus meer het langjarig gemiddelde met meestal waarden tussen 22 °C en 24 °C in het binnenland, af en toe was er nog eens een dag met hogere maxima : op de 12e werd aan de voorzijde van een depressie ten westen van Ierland warme lucht uit zuidelijke richtingen aangevoerd met maxima tussen 24 °C en 29 °C, ook op de 16e was het warm aan de voorzijde van een koufront met terug maxima tussen 24 °C en 28 °C.
We merken dan ook dat de gemiddelde temperatuur voor de tweede decade van augustus (11-20 augustus) met 18,9 °C dicht bij het langjarig gemiddelde lag (ref. periode 1981-2010: 18,4 °C) dit in tegenstelling tot de laatste decade van juli en de eerste decade van augustus die warm tot zeer warm verliepen, voor de laatste decade van juli was het gemiddelde met 23,8 °C uitzonderlijk hoog.
Tijdens de laatste decade kregen we aanvankelijk nog een paar warmere dagen tussen de 21e en de 23e met de hoogste maxima in de oostelijke landshelft mede doordat de opklaringen daar breder uitvielen, op de 21e en de 22e werden in het oosten temperaturen tot 27 °C à 28 °C gemeten (Aubange tot 29,4 °C op de 22e). De 23e was een overgangsdag met nog zonnig weer over de zuidoostelijke landshelft waardoor de maxima daar nog opliepen tot tussen 25 °C en 28 °C (28 °C in Aubange), dit terwijl de bewolking in het centrum en het westen de temperaturen daar minder hoog liet oplopen met maxima van 22 °C à 23 °C.
Na de passage van een zwak koufront in de nacht van de 23e op de 24e kwamen we in koelere maritieme lucht terecht zodat de temperaturen geen 20 °C meer bereikten van de 24e t/m de 27e, de koelste dag was over het algemeen de 25e met maxima van 17 °C à 18 °C in het binnenland en 14 °C à 15 °C op de Ardense Hoogten. Dit zijn zeker geen bijzonder lage waarden voor ons land in augustus, maar vallen wel op omdat de temperaturen de voorbije zomer meestal (ruim) boven gemiddeld uitkwamen. In de loop van de nacht van de 25e op de 26e stabiliseerde de atmosfeer stilaan en koelde het flink af in de polaire lucht (temperaturen op het drukniveau 850 hPa lagen tussen 2 °C en 3 °C boven ons land op de 25e, op 500 hPa op ongeveer 5.500 meter daalde de temperatuur tot -25 °C) met als gevolg minimumtemperaturen die op de meeste plaatsen beneden 10 °C uitkwamen: in Ukkel was het minimum 9 °C, in Middelkerke 7,5 °C, in Genk en Koersel respectievelijk 4,9 °C en 5,1 °C. In de zuidelijke landshelft werden nog lagere minima gemeten: Bièvre 2,3 °C, Buzenol 2,6 °C, Elsenborn 0,2 °C en Gouvy 0 °C. Lokaal was er lichte nachtvorst aan de grond. Voor Elsenborn was het minimum van 0,2 °C in de lucht opmerkelijk, sinds 1987 is dit de derde laagste waarde in een augustusmaand op deze plaats, nog wat kouder was het er op 30 augustus 2007 met -0,6 °C en 0,0 °C op 15 augustus 1994.
De dagen nadien stegen de temperaturen opnieuw lichtjes zonder dat het echt warm werd, op de 28e en de 29e stegen de maxima wel tot 22 °C à 23 °C op de meeste plaatsen.

Tabel 1 : gemiddelde temperatuur per decade te Ukkel (in °C) - bron: K.M.I.

Ukkel	eerste decade	tweede decade	derde decade
juni	19,0 °C	17,0 °C	18,3 °C
juli	21,3 °C	20,3 °C	23,8 °C
augustus	22,1 °C	18,9 °C	16,9 °C

2 Aantal dagen met karakteristieke temperatuur

Het aantal warme dagen (Max >=20 °C) bedroeg in Ukkel 76 (ref. periode 1981-2010: 61,6 d).
In juni bereikte het maximum op 21 dagen minstens 20 °C, in juli op 30 dagen en in augustus op 25 dagen (ref. periode 1981-2010: respectievelijk 15,7 d, 23,1 d en 22,8 d). Er waren 44 opeenvolgende warme dagen van 11 juli t/m 23 augustus.

Het aantal zomerse dagen (Max >= 25 °C) bedroeg te Ukkel 43 en was hiermee uitzonderlijk hoog (ref. periode 1981-2010: 22,8 dagen). Sinds 1901 was dit aantal nog 2 keer hoger: in 1947 waren er 48 zomerse dagen, in 1976 waren er 46.
Juni telde 7 zomerse dagen, juli 26 en augustus 10. Voor de maand juli was het aantal zomerse dagen recordhoog, een evenaring uit de recordwarme maand juli 2006.  

Te Ukkel waren er 9 hittedagen (Max >= 30 °C) (gemiddeld over de periode 1981-2010: 3,7 dagen).
Op 26 en 27 juli bereikte het maximum in Ukkel telkens 35,4 °C, bijzonder hoge waarden ! Sinds 1901 was het de 7e en de 8e keer dat de temperatuur minstens 35 °C bereikte in Brussel-Ukkel. We moeten teruggaan naar 18 augustus 2012 om zo'n hoge temperaturen terug te vinden in Ukkel, op die dag was het maximum precies 35 °C. Deze waarde werd ook bereikt of overtroffen op 27 juni 1947 (36,7 °C), op 6 juli 1952 (35,1 °C), op 3 juli 1976 (35,4 °C), op 4 augustus 1990 (35,3 °C) en op 19 juli 2006 (36,2 °C). We merken nog op dat we op 7 augustus terug 'bijna' 35 °C bereikten te Ukkel, het maximum was die dag 34,8 °C !
We merken nog op dat 26 en 27 juli en 7 augustus in de top 10 zitten van de '10 warmste dagen in Brussel-Ukkel sinds 1901 (ongeacht de datum)' !
Wij beleefden een eerste hittegolf van 13 t/m 27 juli ('minstens 5 opeenvolgende dagen met een maximum >= 25 °C, waaronder ook 3 keer een maximum >= 30 °C'). Vanaf 13 juli bereikte de temperatuur dagelijks meer dan 25 °C in Ukkel, van de 24e t/m de 27e juli werd het ook telkens meer dan 30 °C. De hittegolf duurde 15 dagen omdat de temperatuur op 28 juli in Ukkel geen 25 °C meer haalde.  De langste hittegolf beleefden wij van 10 t/m 28 augustus 1947 (19 opeenvolgende dagen).
Van 29 juli t/m 7 augustus deed zich een tweede hittegolf voor, deze duurde dus 10 dagen.
Voor Ukkel waren er dus 'officieel' 2 hittegolven, we nuanceren dit wel even: tussen beide hittegolven was er slechts één dag waarop de temperatuur net geen 25 °C meer bereikte (maximum was 24,6 °C op 28 juli in Ukkel); op vele plaatsen in het oosten en in het centrum van het land stegen de maxima wel tot boven 25 °C op 28 juli, met andere woorden: voor de meeste plaatsen in het oostelijke binnenland kunnen we spreken van één lange hittegolf van 13 juli t/m 7 augustus (26 dagen). In Kleine Brogel (Peer) duurde de hittegolf 29 dagen: van 11 juli t/m 8 augustus (29 opeenvolgende dagen) stegen de temperaturen dagelijks tot boven 25 °C, waarvan 16 keer boven 30 °C !

Naast de 'lengte' van de hittegolf, is het ook interessant te kijken naar de intensiteit van de hittegolf: dit jaar waren er 4 hittedagen tijdens de eerste hittegolf en 5 tijdens de tweede (Ukkel), in 1976 duurde de hittegolf 17 dagen (van 22 juni t/m 8 juli) en waren er maar liefst 16 'opeenvolgende' hittedagen (Max >= 30 °C) van 23 juni t/m 8 juli ! Een dergelijke opeenvolging van hittedagen lijkt ondanks de duidelijke opwarming van ons klimaat moeilijk te overtreffen (ter info: uiteraard zijn er heel wat meer hittegolven geweest in het verleden, maar we zullen daar hier niet verder op ingaan, we verwijzen enkel naar 1976 omdat velen deze zomer blijven herinneren als een lange en droge zomer)

Er waren 4 tropische nachten in Ukkel (Min >= 20 °C): op 23 juli werd het niet kouder dan 20,2 °C, in de nacht van 24 op 25, 25 op 26 en 26 op 27 juli was het minimum respectievelijk 20,9 °C; 21,4 °C en 21 °C. Ook elders in het land werden minima van meer dan 20 °C genoteerd, zo daalde de temperatuur op de 27e in Bièrset (Luik) niet onder 24 °C, in Bevekom was het minimum 22,6 °C.

Tabel 2 : aantal zomerdagen (MaxT >= 25 °C), aantal hittedagen (MaxT >= 30 °C), absoluut maximum van de zomer + datum  

Plaats	Aantal zomerdagen	Aantal hittedagen	Absoluut maximum	Datum abs max
Assebroek	36	10	37,1 °C	27/07/2018
Lichtervelde	40	12	37,7 °C	27/07/2018
Ukkel	43	9	35,4 °C	26/07/2018
Ransberg	51	15	36,8 °C	27/07/2018

Juli 2018 : Koning Albertpark in Gent
Foto : Koen Vandenbussche

3 De neerslag

De zomer was te Ukkel abnormaal droog met een neerslagtotaal van 134,7 mm neerslag, hetzij 60 % van het langjarig gemiddelde (ref. periode 1981-2010: 224,6 mm). 
In vele streken lagen de neerslagtotalen voor het geheel van de zomer tussen 30 % en 60 % van het langjarig gemiddelde (tussen 30 % en 40 % in delen van Oost-Vlaanderen en Henegouwen en in de Denderstreek, en ook in delen van de provincies Antwerpen en Limburg). In enkele streken waren de afwijkingen wat minder groot en lagen de totalen tussen 60 % en 70 % zoals in het westen van West-Vlaanderen (oa de Westhoek) en in delen van de provincies Namen en Luxemburg.

De maand juni was in Ukkel met 15,8 mm neerslag uitzonderlijk droog: het was de derde droogste junimaand in Brussel-Ukkel sinds 1833, nog droger was de maand in 1868 en in 1976 met respectievelijk 14,6 mm en 12,1 mm.
De maanden juli en augustus waren in Ukkel normaal droog met neerslaghoeveelheden van respectievelijk 49,7 mm en 69,2 mm (ref. periode 1981-2010: 73,5 mm en 79,3 mm).
In vergelijking met sommige andere streken viel in Ukkel nog redelijk wat neerslag de voorbije zomer (juli en augustus), dit als gevolg van enkele relatief belangrijke dagsommen. Zo gaf een onweer in Ukkel in de late namiddag van 26 juli 27,8 mm neerslag op relatief korte tijd; een koufront in de nacht van 16 op 17 augustus gaf 33,3 mm. Op deze 2 data samen viel 61,1 mm neerslag, bijna de helft van het zomertotaal van de neerslag in Ukkel.

Het neerslagtotaal van Ukkel was niet representatief voor het land, zeker niet voor de maand juli.  
Op vele plaatsen viel er tussen 1 / 2 juni en 7 augustus (67 of 68 opeenvolgende dagen) extreem weinig neerslag (de streken waar de onweders uitbleven), ter illustratie hieronder de neerslaghoeveelheden voor enkele plaatsen in deze periode:
Middelkerke: kreeg tussen begin juni en 7 augustus slechts 15,1 mm neerslag
Ransberg (Kortenaken) : kreeg tussen 2 juni en 7 augustus amper 4,3 mm neerslag (dat is nog geen 3 % van het langjarig gemiddelde over deze periode)
Buizingen (Halle): kreeg tussen 2 juni en 6 augustus slechts 10 mm neerslag.
Kapelle-op-den-Bos: 24,5 mm tussen 1 juni en 7 augustus
Assebroek: 12,5 mm tussen 1 juni en 7 augustus
Lichtervelde: 15,8 mm tussen 1 juni en 7 augustus (tussen 1 juni en 27 juli amper 2,2 mm).
Ter vergelijking: gemiddeld gesproken krijgen we in deze periode zo'n 150 mm neerslag in Laag- en Midden-België !

Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de droogte grote gevolgen had voor de landbouw en het waterverbruik deed pieken. Hogedrukgebieden die zich aanhoudend situeerden over of ten noorden van onze streken, en ervoor zorgden dat storingen ons land niet of nauwelijks konden bereiken, lagen aan de basis van de lange aanhoudende droogte. Bovendien werd het na 20 juli stilaan bijzonder warm, wat de droogte nog verscherpte. De droogteperiode hield na een tijd zichzelf in stand, de bodem was volledig uitgedroogd, dit verklaart tevens de zeer lage relatieve luchtvochtigheden die op verschillende data werden gemeten, soms tot rond of beneden 20 %.
Deze droogteperiode vergelijken met andere droogteperiodes uit het verleden, is moeilijk. Niet enkel de opgevangen hoeveelheden neerslag zijn van belang, ook de temperaturen en de vochtigheid spelen een rol. Ook van belang is de 'voorgeschiedenis' met betrekking tot de neerslaghoeveelheden: zo lagen de neerslaghoeveelheden in de maanden voorafgaand aan de droogte van 1976 al systematisch onder het langjarig gemiddelde sinds december 1975, dat was dit jaar niet het geval. De ergste droogte in ons land is wellicht deze van 1921, gevolgd door deze van 1976 en de droogte van afgelopen zomer. 

Zoals reeds gezegd was de maand juni dus zeer droog in vele streken. In het zuiden en oosten van het land lagen de neerslagtotalen echter wel dichter tegen de normaalwaarden, lokaal werd het langjarig gemiddelde zelfs overtroffen (onder andere in delen van de provincie Luxemburg).
Praktisch alle junineerslag viel in de eerste decade van de maand, en vooral dan helemaal in het begin van de maand, zowel in Ukkel als elders (zie ook tabel 3).
Op de eerste dag van de maand vielen in de oostelijke landshelft zeer belangrijke neerslaghoeveelheden: in Rutten (Tongeren) viel 74,1 mm, in Gorsem 66,2 mm, in Begijnendijk 64,7 mm, in Ransberg 51,9 mm, in Angleur (Luik) 48,1 mm, in Luik-Monsin 45 mm, in Stembert 44,6 mm en in Sint-Pieters-Rode 40,8 mm. De neerslagzone werd minder actief naarmate ze westwaarts trok: over het centrum van het land viel al heel wat minder neerslag (Ukkel: 8,4 mm, Buizingen: 11,4 mm, Brussegem (Asse): 3,4 mm) en helemaal in het westen viel slechts een weinig neerslag (vaak minder dan 1 mm). (bron van de neerslaggegevens: KMI) Deze belangrijke neerslaghoeveelheden in het oosten van het land gaven aanleiding tot zware overstromingen, voornamelijk in de provincies Limburg en Luik.
Ook op 6 en 7 juni vielen lokaal belangrijke neerslaghoeveelheden, voornamelijk in de zuidelijke landshelft. Zo viel op de 6e 26,7 mm in Sivry, 19 mm in Florennes en 15 mm in Dourbes. Op de 7e kwamen een aantal intense onweersbuien tot ontwikkeling, vooral in het zuidwesten van het land, in de gebieden dicht bij de Franse grens, met lokaal water- en modderoverlast. In Sivry viel maar liefst 52,7 mm neerslag.
Ook op de 9e en de 10e waren de onweders met lokaal flinke buien voorbehouden voor het zuiden van het land (invloed van een lagedrukgebied over Frankrijk): op de 9e en 10e viel in Buzenol respectievelijk 18,2 mm en 14 mm, in Aubange 25,6 mm en 7,6 mm. Op de 11e zorgde een storing die zich uitstrekte over het noorden van Frankrijk, het zuiden van ons land en Duitsland voor relatief belangrijke hoeveelheden neerslag over de zuidelijke landshelft, er viel 36 mm in Bièvre en 26,4 mm in Hastière. In de noordelijke landshelft viel weinig of geen neerslag. 

Juli verliep voor een groot deel van de maand erg droog. Op de 4e zorgde een convergentielijn voor een aantal onweersbuien, aanvankelijk over de zuidelijke landshelft, maar in de avond viel er ook in het centrale deel van het land 'lokaal' nogal wat neerslag. Zo kreeg Ukkel 15,9 mm neerslag, maar Zaventem amper 2 mm en Buizingen (Halle) 3,7 mm.
Op de 10e passeerde een zwakke storing: het was een koele dag met veel bewolking en met wat gedruppel of lichte neerslag, lokaal viel iets meer neerslag.
Op de 13e waren er enkele flinke onweersbuien in de zuidelijke landshelft, met 29 mm neerslag in Dourbes.
Op de 16e genereerde een convergentielijn enkele onweersbuien, maar deze waren over het algemeen niet erg uitgesproken, in Deurne (Antwerpen) viel toch 17 mm neerslag.
Op de 25 en 26e bevonden onze streken zich in een zone met weinig luchtdrukverschillen. Op de 25e in de ochtenduren waren er een paar onweersbuien, maar die zich niet erg ontwikkelden omwille van de te droge lucht, in de zuidelijke landshelft waren er wel onweersbuien in de loop van de dag. Op de 26e ontwikkelden zich in de late namiddag intense onweersbuien in het Brusselse met heel wat wateroverlast tot gevolg, in Ukkel viel 27,8 mm en in Melsbroek 29 mm.
Op de 27e ontstonden opnieuw onweders, de meeste in het centrale en westelijke deel van het land, het noorden en noordoosten bleven grotendeels gespaard. In de avond kreeg het westen vrij veel neerslag te verwerken: in Veurne was het dagtotaal van de 27e 28 mm neerslag, in Nieuwpoort 26,3 mm en in Pollinkhove 23,3 mm. Op de 28e passeerden dan een paar koufronten doorheen het land en werd de grote hitte (tijdelijk) verdreven.

In de maand augustus was de eerste week zonnig, warm en droog. Vanaf de 8e brak een wisselvalligere periode aan. In de avond van de 7e en in de nacht van 7 op 8 augustus trok een convergentielijn doorheen ons land met felle onweders die op een aantal plaatsen flink wat schade aanrichtten (en die ook de grote hitte stilaan verdreven). De neerslaghoeveelheden waren over het algemeen niet erg belangrijk, wellicht omdat een deel van de neerslag verdampte als gevolg van de grote droogte, toch werd in Buzenol nog 22,5 mm gemeten, in Mont Rigi 17,6 mm, in Gouvy, Elsenborn en Bièvre zo'n 12 mm. Op de 8e passeerde dan het eigenlijke koufront doorheen het land, dat als warmtefront terugkeerde op de 9e. Op de 9e waren de onweersbuien vooral voor het zuiden en oosten van het land (Buzenol: 29 mm, Bièrset en Kleine Brogel: 17 mm), in het westen was er geen onweer maar daar zorgde een intense regenzone voor belangrijke dagsommen, de meest opmerkelijke was deze van Moere (Gistel) met 51,6 mm neerslag. In Passendale viel 40 mm, in Beitem 34 mm en in Middelkerke 32 mm. Het centrale deel van het land ontsnapte grotendeels aan belangrijke neerslag, in Ukkel viel 2,9 mm. Voor het westen van het land kwam er met deze neerslag een einde aan de extreme droogte die op verschillende plaatsen meer dan 2 maanden had geduurd.
Ook in de rest van de maand augustus viel nog geregeld neerslag (op verschillende plaatsen in het westen van het land verliep de maand augustus trouwens natter dan gemiddeld: zie bijvoorbeeld het neerslagtotaal van Lichtervelde voor augustus in tabel 4.
Na enkele dagen met zwakke anticyclonale invloeden, bereikten ons inderdaad nieuwe neerslagzones op de 13e. In de nacht van de 12e op de 13e viel al neerslag, maar vooral in de loop van de 13e waren er opnieuw onweersbuien met lokaal flink wat neerslag: in Gembloux viel 35,5 mm, in Gosselies 27 mm en in Retie 24,4 mm.
In de nacht van de 16e op de 17e passeerde een koufront doorheen ons land, met onweer en nogal wat neerslag, onder andere in het Brusselse. In Ukkel viel 33 mm, in Zaventem 27 mm, in Sivry 28,7 mm, in Sint-Katelijne-Waver 23 mm.
De dagen nadien bevonden wij ons in vochtige lucht aan de noordelijke flank van een hogedrukuitloper van de Azoren, met soms doortocht van verzwakte storingen.
In de nacht van 23 op 24 augustus passeerde een koufront ons land, en in de avond en nacht van de 24e op de 25e een buienlijn die vooral in het noorden en noordwesten neerslag van enige betekenis bracht, in Zeebrugge viel 18 mm en in Essen 17,3 mm, elders waren de neerslaghoeveelheden veel bescheidener. Op de 25e kwamen in de polaire zeelucht nog (soms intense) buien voor in het noorden en noordoosten van het land, terwijl het westen en zuidwesten het grotendeels droog hielden (schaduweffect Engeland).
Ook tijdens de laatste dagen van de zomer hielden we het niet droog. In de loop van de 26e bereikte een front samenhangend met een Atlantische depressie ons land, op de 27e verliet deze storing ons land. Op de 29e trok een kleine depressiekern van Noord-Frankrijk doorheen het land richting Duitsland, met regen en buien, en vooral in het zuiden ook onweer. De neerslaghoeveelheden varieerden nogal van plaats tot plaats, in Middelkerke viel 20,3 mm, in Bièvre 24,7 mm.

Tabel 3 : neerslaghoeveelheid per decade te Ukkel (in l/m²) - bron: K.M.I.

Ukkel	eerste decade	tweede decade	derde decade
juni	15,5	0,3	0,0
juli	16,1	2,6	31
augustus	14,5	37,3	17,4

De neerslagfrequentie was in Ukkel uitzonderlijk laag: er waren slechts 20 dagen met meetbare neerslag (gemiddeld: 44 d). Sinds het begin van de waarnemingen in Brussel-Ukkel in 1833 was dit aantal slechts één keer nog lager, in 1835 met 18 neerslagdagen.  
In juni waren er slechts 4 dagen met meetbare neerslag en in juli 5 (ref. periode 1981-2010: respectievelijk 15 d en 14,3 d). In juni was het aantal neerslagdagen nooit lager, het is een evenaring van het aantal uit juni 1887. Wat juli betreft, vinden we nog een lager aantal terug in 1835 en 1869 (4 d. met neerslag) en in 1885 (2 d.), in juli 1911 en in juli 1989 waren er net als dit jaar 5 dagen met neerslag.
Over de maanden juni en juli samen viel er regen op slechts 9 dagen, en dat is nooit eerder voorgekomen (sinds 1833).
In de maand augustus tenslotte waren er 11 dagen met meetbare neerslag in Ukkel (ref. periode 1981-2010: 14,5 d)
De langste periode zonder neerslag deed zich in Ukkel voor van 15 juni t/m 3 juli (19 opeenvolgende dagen). Over de periode 8 juni - 3 juli (26 opeenvolgende dagen) viel amper 0,3 mm neerslag.

 Tabel 4: neerslaghoeveelheden gedurende de zomer 2018 (in l/m²)

	jun	jul	aug	zomer
Middelkerke	0,6	14,5	75,5	90,6
Assebroek	3,6	8,9	94,4	106,9
Lichtervelde	1,6	14,3	123	138,9
Kapelle-op-den-Bos	13,8	11,2	63,3	88,3
Ukkel	15,8	49,7	69,2	134,7
Buizingen	12,6	8,8	68,5	89,9
Ransberg	54,3	1,8	57,1	113,2

4 Zonneschijnduur

De afgelopen zomer was in Ukkel abnormaal zonnig : de zon scheen in totaal 693,1 uur (gemiddeld: 578,3 uur).

In juni en augustus lag het totaal van de zonneschijnduur dicht bij normaal met respectievelijk 190,4 uur en 204,5 uur (ref. periode 1981-2010: respectievelijk 188 uur en 190  uur). In juni zien we dat de laatste decade erg zonnig verliep (vooral de laatste dagen van de maand kregen we droge luchtaanvoer onder invloed van een hogedrukgebied zich uitbreidend van de Britse Eilanden richting Baltische Staten. In augustus waren de eerste 7 dagen zeer zonnig, warm en droog,dit verklaart de zonnige eerste decade. Na 8 augustus werd het weer wisselvalliger met meer invloed van depressies wat ook de minder zonnige tweede en derde decade kan verklaren.

De maand juli was met 298,2 uur zon zeer abnormaal zonnig (ref. periode 1981-2010: 200,7 uur). Om een zonnigere juli terug te vinden, moeten we terugkeren naar juli 2006 (314,1 uur zon).
We merken op dat de zonneschijn gelijkmatig verspreid was over de maand juli (tabel 5), de 3 decades van juli verliepen zonniger dan gemiddeld. Enkel 10 juli was een zwaar bewolkte dag in Ukkel (gemiddeld zijn er 9,5 zwaar bewolkte of betrokken dagen in juli, ref. periode 1981-2010).

We merken bovendien een bijzonder zonnige tiendaagse periode op, van 26 juni t/m 5 juli : gedurende deze periode was de zon in Ukkel bijna 132 uur te zien, hetzij gemiddeld meer dan 13 uur per dag !
Ook van 14 t/m 19 juli was de zon heer en meester met 74,4 uur zon in 6 dagen. Tenslotte is ook de periode 30 juli - 7 augustus het vermelden waard met
102,2 uur zon op 9 dagen.

Tabel 5 : zonneschijnduur per decade te Ukkel (in uren) - bron: K.M.I.

Ukkel	eerste decade	tweede decade	derde decade
juni	45,4	39,3	105,3
juli	102,9	102,7	92,9
augustus	97,7	47,9	58,9