analyse van het jaar 2013

 

Het jaar 2013 was in Ukkel normaal voor wat betreft de gemiddelde temperatuur, de neerslag en de zonneschijnduur.  

	2013	Normalen 1981-2010	Record +	Record -
Temperatuur (°C)	10.1	10.5	11.6 (2011)	7.0 (1879)
Zonneschijnduur (uren)	1508.90	1544.6	2151.0 (1959)	1238.6 (1981)
Neerslag (mm en dagen)	815,9 (180 d)	852.4 (199 d)	1088.5 (2001) 266 d (1974)	406.4 (1921) 153 d (1921)



Chart will load here

Chart will load here

Chart will load here

Ziehier ook de andere parameters van 2013

Notes :
Ter info: de vermelde waarden zijn de waarden van het weerstation te Ukkel (KMI)
Belangrijk nota betreffende de normaalwaarden : Sinds januari 2010 maken we gebruik van de gemiddelden over de periode 1981-2010 - we beschouwen deze als de 'normaalwaarden' - en op die manier houden we rekening met de globale opwarming die zich ook in ons land manifesteert.

1. De luchttemperaturen

De gemiddelde luchttemperatuur te Ukkel bedroeg in 2013 10,1 °C en lag hiermee licht onder het langjarig gemiddelde (ref. periode 1981-2010: 10,5 °C).
Het eerste semester was koud met een gemiddelde temperatuur van 7,1 °C (normaal: 8,9 °C), het is geleden van 1987 dat het eerste jaarsemester zo koud verliep, toen bedroeg het gemiddelde over de eerste 6 maanden 6,6 °C.
Het tweede semester van 2013 was juist warm met een gemiddelde temperatuur van 13,1 °C (normaal: 12,2 °C). 
De té koude maanden situeerden zich dit jaar allemaal in het eerste semester. Januari en februari waren met een gemiddelde temperatuur van respectievelijk 2,1 °C en 1,4 °C vrij koud (ref. periode 1981-2010: 3,3 °C en 3,7 °C). In januari kregen wij een koudegolf tussen 11 en 27 januari.
Toch waren het niet zozeer de wintermaanden die opvallend koud verliepen, maar wel het geheel van de voorjaarsmaanden, in het bijzonder de maand maart die opviel met een gemiddelde temperatuur van slechts 3,0 °C en hiermee zeer uitzonderlijk koud werd (ref. periode 1981-2010: 6,8 °C). Om een lager maartgemiddelde terug te vinden, moeten we terugkeren naar 1962 met een gemiddelde van 3,0 °C. Maart begon nog zacht, maar de periode 11-31 maart was zeer uitzonderlijk koud met een gemiddelde temperatuur van slechts 1,2 °C (ref. periode 1981-2010: 7,5 °C). In de laatste 20 dagen van maart kregen we verschillende data met zeer lage temperaturen voor de tijd van het jaar. Naast de 2 winterse dagen van 11 en 12 maart waren er nog andere data waarop de maxima waarden bereikten die nauwelijks boven het vriespunt lagen: zo vinden we maxima terug in Ukkel van 1,2 °C op 24 maart en 1,9 °C op 29 maart.  
April was thermisch praktisch normaal hoewel er zich een paar keer belangrijke temperatuurschommelingen voordeden, niet zo bijzonder in het voorjaar: het erg koude weer van eind maart duurde nog even voort, maar in het begin van de tweede decade ging de temperatuur tijdelijk flink omhoog. Zo haalde het maximum op 5 april 3,9 °C en op 14 april reeds 23,3 °C, op 19 april terug slechts 10,7 °C, en ook in de laatste decade van april bleef het thermisch wisselvallig: 24,2 °C op 25 april en 10,8 °C op 27 april.
De maand mei was opnieuw een te koude maand met een gemiddelde van amper 11,1 °C (ref. periode 1981-2010: 13,6 °C). De maand ging nochtans voorjaarsachtig van start met enkele zonnige dagen, droog en vrij warm weer met enkele keren maxima boven 20 °C. Tijdens de 2 laatste decade's lagen de temperaturen echter systematisch onder de langjarig gemiddelde waarden, soms waren de afwijkingen zeer groot. 23 en 24 mei waren bijzonder koele dagen met maxima van respectievelijk 8,9 °C en 8,4 °C in Ukkel.
De lente als geheel had een gemiddelde temperatuur van 7,7 °C (ref. periode 1981-2010: 10,1 °C) en was hiermee zeer uitzonderlijk koud, het voorjaar van 2013 komt op plaats 5 in de reeks van koude lente's sinds 1901. 
De eerste zomermaand juni bleef ietwat te fris zodat er in de eerste helft van het jaar geen enkele kalendermaand warmer was dan gemiddeld.

Het te koud eerste semester werd voor een groot deel gecompenseerd door een te warm tweede semester. Vooral de maanden juli, oktober en december hebben hiertoe bijgedragen.
Juli was met een gemiddelde temperatuur van 20,2 °C abnormaal warm (ref. periode 1981-2010: 18,4 °C), de maand komt op de zesde plaats in de reeks van warme julimaanden. De maand ging nog vrij frisjes van start, dan volgde een lang tijdvak met temperaturen die vrij hoog lagen, aan het einde van de maand tenslotte kregen we te maken met tropische luchtstromingen en beleefden we een hittegolf tussen 21 en 27 juli. Begin augustus werd het opnieuw tijdelijk heet met op 2 augustus op de meeste plaatsen de warmste dag van het jaar, de rest van de maand bleven de temperaturen veelal op een behoorlijk niveau, zodat de maand uiteindelijk vrij warm werd. September was thermisch normaal door een afwisseling van warme en vrij koele periodes, maar de gemiddelde temperatuur van oktober scoorde opnieuw hoog: het gemiddelde bereikte in Ukkel 12,8 °C (ref. periode 1981-2010: 11,1 °C), oktober was de zesde warmste sinds 1833. November verliep opnieuw normaal qua temperatuur maar december gaf aanhoudend zacht weer zodat de gemiddelde temperatuur van de laatste maand van het jaar 6,1 °C bereikte (ref. periode 1981-2010: 3,9 °C). December komt samen met de decembermaanden van 1953 en 2011 op de achtste plaats te staan in de reeks van warme decembermaanden sinds 1833.

In de tabel hieronder vinden we de gemiddelde temperaturen per kalendermaand van het afgelopen jaar. We merken dat de koudste maanden zich situeerden in het eerste semester; vooral de maanden februari, maart en mei vallen op. Vanaf de maand juli keerde het tij en kregen we thermisch normale of te warme kalendermaanden. Zowel juli, oktober als december belandden in de top 10 van warmste kalendermaanden (sinds 1833).

Gemiddelde maandtemperaturen te Ukkel in 2013 en de normaalwaarden (in °C) (ref. periode 1981-2010)

2013	TT	NORM
jan	2,1	3,3
feb	1,4	3,7
mrt	3	6,8
apr	9	9,8
mei	11,1	13,6
jun	15,8	16,2
jul	20,2	18,4
aug	18,6	18
sep	14,8	14,9
okt	12,8	11,1
nov	6,4	6,8
dec	6,1	3,9

 

2. Aantal dagen met karakteristieke temperatuur

Het aantal zomerdagen (Max >= 25 °C) in 2013 was normaal en bedroeg te Ukkel 30 (ref. periode 1981-2010: 28,1). In het koude voorjaar bereikten we geen enkele keer de zomerse grens van 25 °C. 
Het totaal aantal zomerdagen van de weerkundige zomer was 27 (ref. periode 1981-2010: 22,9 d), de herfst leverde nog eens 3 zomerse dagen op in de eerste decade van september.

16 januari 2013 : sneeuw en vorst zorgden af en toe voor hinder op het spoor
Foto genomen nabij het station van Merelbeke
Foto :  Koen Vandenbussche

In Ukkel werd het 6 keer tropisch dit jaar (Max >= 30 °C) (ref. periode 1981-2010: 4): in de laatste decade van juli kregen we 3 hittedagen en konden we zelfs een officiële hittegolf bijschrijven. Na een kort koeler intermezzo keerde de hitte begin augustus nog eens terug met op 1 en 2 augustus opnieuw hittedagen, de warmste dag van het jaar beleefden wij op de meeste plaatsen op 2 augustus, in Ukkel bereikte het maximum op die dag 33,9 °C, in de Limburgse Kempen was dit 36,5 °C in Kleine Brogel.
Begin september werd het op 4 en 5 september zeer warm, met op de 5e een hittedag op vele plaatsen in het land.

Er werden in Ukkel ook 2 tropische nachten genoteerd in 2013: in de nacht van 25 op 26 juli daalde de temperatuur niet onder 20,1 °C, in de nacht van 1 op 2 augustus was het minimum zelfs 22,2 °C.

Het aantal vriesdagen (Min < 0 °C) bedroeg te Ukkel 58 en was hiermee normaal hoog (ref. periode 1981-2010: 46,4 d). In januari en februari waren er telkens 16 vriesdagen, in maart 18 en in april 6. In het najaar vroor het weinig met in Ukkel nog 2 vriesdagen in december, bovendien was het absoluut minimum in december met -0,4 °C zeer hoog.  
Het aantal vriesdagen gedurende de lente was met 24 bijzonder hoog: sinds tenminste 1968 werd nooit een hoger aantal gemeten in Ukkel. Slechts enkele keren (sinds 1968) bereikten we 20 vriesdagen of meer in de lente, in 1970 (22), in 1996 (20) en in 2006 (21).
De laagste temperatuur te Ukkel in 2013 bedroeg -10,1 °C en werd gemeten op 13 maart, het tweede laagste minimum was -9,3 °C in de ochtend van 17 januari. Het minimum van 13 maart was extreem laag voor Ukkel in de tweede decade van maart. Ook op verschillende andere plaatsen in het land werden in de tweede maartdecade bijzonder lage minimumtemperaturen opgetekend. 

Het aantal winterdagen (Max < 0 °C) bedroeg te Ukkel 16 en was hiermee abnormaal hoog (ref. periode 1981-2010: 7,4 d). In januari bleef het op 11 dagen overdag vriezen, van 13 tot en met 20 januari (8 opeenvolgende dagen) bleef het permanent vriezen. Verder telde februari nog 3 winterse dagen en maart 2. Vooral de 2 winterse dagen in de maand maart waren zeer opmerkelijk, temeer daar ze zich voordeden in de tweede decade. Op 11 en 12 maart bereikte het maximum in Ukkel amper -1,8 °C en -1,3 °C.  

18 augustus 2013: een zwakke tornado werd waargenomen in de streek van Hoei,
maar ook andere wervelwinden werden die dag waargenomen, zoals hier in Mettet,
gelukkig richtten zij weinig schade aan
Foto : Emilie Steinier

3. De neerslag

Het neerslagtotaal was normaal te Ukkel: met de pluviometer werd 815,9 mm gemeten (gemiddeld 852,4 mm over de periode 1981-2010). In Buizingen (Halle), niet zo ver van Ukkel gelegen, werd in 2013 817,6 mm opgetekend.
Het jaartotaal van de neerslag in het centrum van het land was niet representatief voor gans Laag- en Midden-België. In Ransberg (Kortenaken) viel slechts 684,5 mm neerslag, in Lichtervelde was het dan weer natter met een jaartotaal van 860,9 mm. 

De natste maand van het jaar te Ukkel was mei met 132,5 mm neerslag (ref. periode 1981-2010: 66,5 mm). Deze maand komt hiermee op plaats 5 in de reeks van natte meimaanden sinds 1833, het record dateert uit 1965 met 145,6 mm. Naast de maand mei was ook november erg nat met 102,6 mm neerslag (ref. periode 1981-2010: 76,4 mm). In mei was vooral de laatste decade zeer nat met 77,9 mm, in november vooral de eerste decade met 79,8 mm. 
De andere kalendermaanden waren in Ukkel normaal of iets droger dan gemiddeld. De droogste maand te Ukkel was april met 25,8 mm (ref. periode 1981-2010: 51,3 mm), in Buizingen (Halle) leverde die maand 33,5 mm op, in Lichtervelde 28,6 mm en in Ransberg 23,2 mm.
Kijken we naar de seizoenen, dan stellen we vast dat de lente natter was dan gemiddeld, als gevolg van de natte maand mei en dat de zomer eerder aan de droge kant was zonder dat we kunnen spreken van een belangrijk tekort aan neerslag, er was bovendien geen enkele zeer droge zomermaand (tenminste niet in het centrum van het land). Ook de herfst verliep normaal, enkel de winter 2013 was abnormaal nat (het gaat hier natuurlijk wel over het geheel van de maanden december 2012, januari 2013 en februari 2013).

We merken ook nog op dat het najaar in het westen van het land een stuk natter was dan in het centrum, zo noteerde men in Lichtervelde in de maanden oktober en november respectievelijk 142,5 mm en 122,8 mm neerslag (tegenover 77,5 mm en 102,6 mm in Ukkel), in Lichtervelde was oktober dan ook de natste maand van het jaar.
De maand december verliep tot rond 20 december opvallend droog, de eerste 2 decade's leverden in Ukkel slechts 16,9 mm op, in de derde decade werd ons weer beïnvloed door een depressie, enkele van de eraan verbonden storingen waren behoorlijk actief zodat het maandtotaal met 77,1 mm zeer dicht bij de normaalwaarde uitkwam. De laatste decade alleen gaf 60,2 mm in Ukkel, de derde natste decade van 2013 na de eerste decade van november en de laatste van mei (zie hoger).

Onweerachtige buien gaven zoals ieder jaar aanleiding tot lokaal grote neerslagsommen binnen 24 uur: de meest opmerkelijke werd dit jaar gemeten in Quévy-le-Petit waar op 20 juni 98,6 mm werd gemeten; verder werd op 19 mei 71,8 mm opgevangen in Witry en op 27 juli 65,5 mm in Korbeek-Lo. Op 27 juli trokken trouwens 2 onweerszones doorheen ons land met nogal wat neerslag en op een aantal plaatsen windschade. 

Het aantal neerslagdagen bedroeg te Ukkel 180 en lag hiermee lichtjes lager dan het langjarig gemiddelde (ref. periode 1981-2010: 198,7 d). In de lente lag het aantal neerslagdagen met 47 dicht bij het gemiddelde (ref. periode 1981-2010: 49); in de zomer regende het op slechts 28 dagen (ref. periode 1981-2010: 44), een zeer uitzonderlijk laag aantal. Vooral in juli en augustus was de neerslagfrequentie laag met telkens slechts 8 neerslagdagen.
Gedurende de herfst viel neerslag op 54 dagen (ref. periode 1981-2010: 51 dagen), de wintermaanden januari, februari en december tenslotte leverden respectievelijk 19, 15 en 17 neerslagdagen op. We stellen ook vast dat in 2013 de maanden met de grootste neerslaghoeveelheden en deze met de grootste neerslagfrequentie dezelfde zijn: mei gaf 21 neerslagdagen en november 22.  
Tussen 6 en 22 juli regende het vrijwel niet in het land door de gunstige invloed van een anticycloon met kern meestal nabij de Britse Eilanden, in Ukkel lukte een periode van 19 dagen zonder meetbare neerslag (4 tot en met 22 juli), de langste droge periode in 2013. Er waren in de loop van het jaar nog een aantal periodes met meer dan 10 opeenvolgende droge dagen in Ukkel: 29 maart tot en met 8 april (11 dagen), 31 mei tot en met 12 juni (13 dagen) en 26 augustus tot en met 6 september (12 dagen). Bovendien waren er nog enkele periodes van minstens 10 opeenvolgende dagen met praktisch geen neerslag: zo viel van 26 april tot en met 6 mei (11 dagen) amper 0,3 mm en van 20 september tot en met 2 oktober (13 dagen) slechts 0,5 mm. 
Anderzijds waren er in 2013 ook enkele periodes met minstens 10 opeenvolgende dagen met meetbare neerslag: 26 januari tot en met 8 februari (14 dagen), 11 tot en met 25 mei (15 dagen) en 1 tot en met 12 november (12 dagen). 

In Ukkel was de neerslag geheel of gedeeltelijk vergezeld van sneeuw gedurende 37 dagen in 2013 (ref. periode 1981-2010: 19,2 d): 13 dagen in januari,  telkens 11 dagen in februari en maart en 2 dagen in november. 
De sneeuwval van 11 en 12 maart was zeer opmerkelijk: sneeuwval van betekenis op grote schaal in Laag- en Midden-België is zelden gezien in de tweede decade van de maand maart. In Ukkel werd op 12 maart rond de middag zo'n 14 cm sneeuw gemeten (de dikste sneeuwlaag van het jaar hier), bovendien zorgde de wind voor sneeuwophopingen wat op een aantal plaatsen voor overlast zorgde. Door de lage dagtemperaturen bleef de sneeuw ook enkele dagen op de bodem liggen wat het allemaal nog bijzonderder maakte, in de ochtend van 13 maart werd 13 cm gemeten, op de 14e en 15e 's morgens respectievelijk nog 10 cm en 7 cm.
In de nacht van 23 op 24 maart kwam er in het centrum van het land nog eens sneeuw van betekenis met een sneeuwlaag die 10 cm bereikte in Ukkel.
In het land werd de dikste sneeuwlaag bereikt in Mont Rigi (Waimes) op 8 februari met 31 cm. 
In de zeer koude laatste decade van mei werd nog sneeuw op de bodem waargenomen in de buurt van Mont Rigi en Botrange in de nacht van 23 op 24 mei, zeer opmerkelijk ! 

4. De zonneschijnduur

De totale zonneschijnduur bedroeg te Ukkel 1508,9 uur (ref. periode 1981-2010: 1544 uur) en was hiermee normaal. 
Het jaar 2013 telde 2 zéér zonnige maanden: juli en december.
In juli zorgde een anticycloon vooral in de periode tussen 6 en 22 juli voor verschillende zeer zonnige dagen. Het totaal van de zonneschijnduur van de maand juli bereikte in Ukkel 267,7 uur (ref. periode 1981-2010: 200,7 uur).
In december zorgde een anticycloon die gedurende een groot deel van de eerste 20 dagen over Europa lag voor de aanvoer van droge luchtstromingen zodat het totaal van de zonneschijnduur zeer hoog kon oplopen: nog voor half december was het normaal aantal uren zon reeds overtroffen, ook nadien waren er nog zonnige dagen zodat de zonneschijnduur in totaal 87,4 uur bereikte (ref. periode 1981-2010: 45,1 uur). 

De somberste maand van het jaar was november met amper 28,9 uur zon (ref. periode 1981-2010: 66,3 uur). We merken ook op dat het totaal van de zonneschijnduur van december ongeveer drie keer het totaal van november heeft bereikt ! 

Bekijken we de afzonderlijke seizoenen, dan stellen we vast dat de lente somber was en de zomer zonnig, maar de afwijkingen bleven in beide seizoenen binnen de normen.  

 

December 2013 was een bijzonder zonnige maand
Foto genomen op 12 december in de Haan-aan-zee
Foto: Koen Vandenbussche